De wet kent de ondernemingsraad (OR) verschillende bevoegdheden toe waaronder het adviesrecht. De OR heeft een adviesrecht over kort gezegd belangrijke beslissingen van financieel-economische en bedrijfsorganisatorische aard. In dit artikel zal worden toegelicht in welke gevallen precies de OR gevraagd moet worden een advies uit te brengen. Vervolgens zullen de voorwaarden en vereisten voor een adviesaanvraag, het advies van de OR en het besluit van de ondernemer worden besproken.
Voorwaarden, verplichtingen en vereisten
De ondernemer moet tijdig de adviesaanvraag bij de OR indienen
Verplichting tot overleg tussen ondernemer en de OR
Voorwaarden waaraan de adviesaanvraag moet voldoen
OR wenst aanvullende informatie
Het door de OR uitgebrachte advies
Ondernemer communiceert zijn besluit aan de OR
Het besluit van de ondernemer gaat tegen het advies van de OR in
Wat kan Absolute Advocaten voor u doen?
Artikel 25 lid 1 van de Wet op de Ondernemingsraden (hierna: WOR) bepaalt dat de OR door de ondernemer in de gelegenheid dient te worden gesteld advies uit te brengen over elk voorgenomen besluit tot:
Van overdracht van zeggenschap over een onderneming is sprake, wanneer een natuurlijk persoon of een rechtspersoon een onderneming aan een ander overdraagt. Dat is dus het geval bij een verkoop of overname van de gehele onderneming of een onderdeel daarvan (afdeling, businessunit).
Ook de overdracht van de (meerderheid van de) aandelen in een vennootschap aan een ander of anderen is overdracht van zeggenschap over een onderneming. Bijvoorbeeld in het geval van verhanging van een dochteronderneming.
Dit ziet op voorgenomen besluiten van de ondernemer inzake een andere onderneming dan die waarvoor de ondernemingsraad is ingesteld. Het gaat om voorgenomen besluiten tot het verwerven van of het afstoten van zeggenschap over die andere onderneming. Daarnaast gaat het om het aangaan of verbreken van een duurzame samenwerking met een andere onderneming. Voor het antwoord op de vraag wat onder duurzaam moet worden verstaan, dient gekeken te worden naar de omstandigheden van het geval. Een besluit van een ondernemer in ontwikkelingshulp om in de plaats van andere ondernemingen financieel te ondersteunen over te gaan naar een bedrijfsmodel waarbij samenwerkingsverbanden met anderen opgezet worden, is een voorbeeld van een duurzame samenwerking en daardoor een adviesplichtig besluit. Er is geen sprake van een duurzame samenwerking indien er niet enige gezamenlijke activiteit is aan te wijzen, zoals in het geval van uitbesteding van bepaalde werkzaamheden.
Uit artikel 1 van de WOR volgt dat een OR in beginsel geen adviesrecht heeft in het geval de andere onderneming in het buitenland gevestigd is. Dit wordt ook wel de buitenlandclausule genoemd. Hierop geldt echter één uitzondering: leidt een onder sub b genoemd besluit dat betrekking heeft op een in het buitenland gevestigde onderneming naar redelijke verwachting tot een adviesplichtig besluit van in Nederland gevestigde ondernemingen die door dezelfde ondernemer in stand worden gehouden als die welke het besluit heeft genomen, dan is het adviesrecht wél van toepassing. Dus stel dat een beëindiging van een duurzame samenwerking met een partij in het buitenland ertoe zal leiden dat er ontslagen gaan vallen bij een andere Nederlandse onderneming binnen de groep, dan heeft de OR wel een adviesrecht.
Onder sluiting valt ook het besluit tot het opheffen of stilleggen van een onderneming.
Een beëindiging van de onderneming zal doorgaans gepaard gaan met (collectieve) ontslagen. In dat kader zal de Wet Melding Collectief Ontslag mogelijk van toepassing zijn.
Anders dan bij sluiting gaat het hier om het voornemen om niet alle activiteiten te staken, maar een deel daarvan. Vereist is dat het gaat om een belangrijke inkrimping of een belangrijke uitbreiding of andere wijziging van de werkzaamheden van de onderneming. Een voorbeeld van een belangrijke wijziging van de werkzaamheden van de onderneming is het omschakelen op de fabricage van andere producten of het omschakelen op geheel andere productiemethoden.
Hieronder valt de reorganisatie van een onderneming. In de meeste gevallen heeft de OR dan een adviesrecht. Er is dan immers sprake van een wijziging in de organisatie. Een reorganisatie kan ook vallen onder lid c (beëindiging van de werkzaamheden van de onderneming) of lid d (inkrimping of uitbreiding van de werkzaamheden). Verder kan een statutenwijziging leiden tot een wijziging in de verdeling van de bevoegdheden binnen een onderneming. In dat geval is sprake van een adviesplichtig besluit.
Bij een reorganisatie wordt vaak een sociaal plan afgesloten (met de vakbond) waarin de te treffen maatregelen en voorzieningen zijn opgenomen voor het personeel dat door de reorganisatie wordt getroffen. Indien een sociaal plan met de vakbond wordt gesloten, heeft de OR desalniettemin de bevoegdheid advies uit te brengen over een (concept) sociaal plan. Indien de vakbond heeft ingestemd met het sociaal plan, zal de OR overigens niet veel kans maken in een procedure bij de rechter om een beter sociaal plan te claimen.
Dit ziet niet alleen op de verplaatsing van de gehele onderneming, maar ook een onderdeel daarvan. Voorts dient het te gaan om een wijziging van de “feitelijke plaats” en niet de gemeente waar de onderneming haar werkzaamheden uitoefent.
Dit heeft betrekking op wervingscampagnes die erop gericht zijn om voor de onderneming bijzondere groepen personeelsleden aan te trekken (bijvoorbeeld uitzendkrachten). Er geldt overigens ook al adviesrecht indien de ondernemer een mantelovereenkomst met een uitzendbureau wil sluiten waarin afspraken zijn opgenomen over het inlenen van uitzendkrachten.
Hieronder vallen niet de normale ondernemingsinvesteringen, het dient te gaan om een belangrijke investering, waarbij naast de omvang van het bedrag (afgezet tegen de omvang van de jaarlijkse investeringen van de ondernemer) vooral gekeken wordt naar de personele gevolgen van de investering. Als er niet of nauwelijks gevolgen zijn voor het personeel, zal geen sprake zijn van een adviesplichtig besluit.
Het moet gaan om een belangrijk kredietverstrekking of een belangrijke zekerheidsstelling aan een andere ondernemer. Het verstrekken van een krediet door een dochteronderneming aan de moederonderneming of het stellen van zekerheden door een dochteronderneming voor de schulden van de moederonderneming zijn niet adviesplichtig.
Onder technologische voorziening valt zowel een voorziening op het gebied van hardware als software. Indien eerst gestart wordt met een proef alvorens de voorziening voor de gehele onderneming zal worden geïmplementeerd zijn er twee adviesmomenten, bij aanvang van de proef en bij de daadwerkelijke implementatie.
Hierbij kan gedacht worden aan een bedrijfsvervoerplan of afvalpreventieplan.
Een werkgever kan ervoor kiezen om eigenrisicodrager te worden. Dit wil zeggen dat de werkgever het risico voor de arbeidsongeschiktheid van zijn werknemers zelf draagt. De werkgever is verantwoordelijk voor de uitvoering van de Ziektewet, de WGA en de (kosten van) re-integratie. De werkgever dient dit risico vervolgens te verzekeren bij een verzekeraar. De beslissing om eigenrisicodrager te worden is veelal een beslissing op bedrijfseconomische gronden. Om die reden heeft de OR in dit kader adviesrecht.
Onder het adviesrecht van de OR valt zowel de keuze van de deskundige als het formuleren van de adviesopdracht. In de jurisprudentie wordt dit onderdeel ruim uitgelegd. Zo heeft de OR bijvoorbeeld (al) adviesrecht in het geval van het voorgenomen besluit van de ondernemer om deel te nemen in een werkgroep waar besproken wordt hoe bezuinigingen zouden worden ingevuld en bij het voorgenomen besluit van een dochteronderneming tot het verlenen van een adviesopdracht aan een lid van de staf van de moederonderneming.
De adviesaanvraag dient op een zodanig tijdstip bij de OR te worden ingediend, dat het van wezenlijke invloed kan zijn op het te nemen besluit. Met andere woorden, de adviesaanvraag moet tijdig worden ingediend. Dit betekent dat de ondernemer niet pas een adviesaanvraag kan indienen indien het besluit al is genomen of op hele korte termijn zal worden genomen.
De ondernemer en de OR zijn verder verplicht afspraken te maken (bijvoorbeeld in een OR-reglement) wanneer en op welke wijze de OR in de besluitvorming wordt betrokken. De ondernemer zal bij een voornemen tot een besluit deze afspraken moeten respecteren.
Voordat de OR een advies uit kan brengen, dient er van te voren tenminste éénmaal overleg te hebben plaatsgevonden met de ondernemer over het voorgenomen besluit en het daarover uit te brengen advies.
De adviesaanvraag dient aan de volgende voorwaarden te voldoen:
De OR bepaalt of er aanvullende informatie vereist is om een verantwoord advies te kunnen geven. De ondernemer dient deze informatie te verschaffen, tenzij de ondernemer kan motiveren dat er in redelijkheid geen discussie over kan bestaan dat het om gegevens, feiten of omstandigheden gaat die voor het geven van het advies en het nemen van het besluit niet van betekenis kunnen zijn.
De OR kan een positief of negatief advies uitbrengen. Ook is het mogelijk een geclausuleerd advies uit te brengen, dus een “positief, mits” of “negatief, tenzij” advies. De wet vereist dat het advies binnen een redelijke termijn na het vragen daarvan moet worden gegeven. Een ondernemer die meent dat de OR niet binnen een geboden redelijke termijn heeft geadviseerd en overgaat tot het nemen van een besluit, loopt het risico dat hij wordt terugfloten door de rechter.
De wet vereist niet dat het advies schriftelijk moet worden verstrekt (maar dat ligt wel voor de hand).
De ondernemer dient de OR zo spoedig mogelijk schriftelijk te informeren over het genomen besluit. Afwijkingen van het voorgenomen besluit mogen er slechts op zien om aan de bezwaren van de OR tegemoet te komen. Als de ondernemer een ander besluit wil nemen dan aan de OR is voorgelegd, dan zal het adviestraject opnieuw moeten worden doorlopen.
Als de ondernemer het advies van de OR niet volgt, dient goed gemotiveerd ingegaan te worden op alle argumenten die de OR in het advies heeft aangedragen. Niet kan worden volstaan met de mededeling dat de ondernemer een andere opvatting is toegedaan.
Indien de ondernemer het advies van de OR niet volgt, is hij wettelijk verplicht de uitvoering van het besluit een maand op te schorten. In deze periode kan de OR naar de rechter stappen (de Ondernemingskamer van het gerechtshof Amsterdam) om een beroep in te stellen tegen het besluit van de ondernemer. De rechter zal beoordelen of de ondernemer bij de afweging van de betrokken belangen in redelijkheid tot het betrokken besluit had kunnen komen. Is dat volgens de rechter niet het geval, dan kan de rechter de ondernemer de verplichting opleggen om het besluit geheel of ten dele in te trekken, gevolgen van het besluit ongedaan maken of een verbod opleggen om het besluit uit te voeren.
De verplichting om het besluit te motiveren en de opschortingsverplichtingen gelden (uiteraard) niet indien de ondernemer het advies van de OR volgt.
De OR kan op kosten van de ondernemer een externe deskundige inschakelen (bijvoorbeeld een gespecialiseerde advocaat). Voorwaarde is wel dat de ondernemer vooraf in kennis is gesteld van de kosten.
De advocaten van Absolute Advocaten zijn gespecialiseerd in het medezeggenschapsrecht en hebben ruime ervaring op dit gebied. Dit betekent dat wij zowel de ondernemer als de OR kunnen adviseren en begeleiden in een adviestraject. Voor meer informatie of het maken van een kennismakingsafspraak kunt u contact opnemen met 026 3259023 of info@absoluteadvocaten.nl
Deel deze pagina:
Bedankt voor uw bericht
Uw bericht is naar ons verstuurd. Wij nemen zo spoedig mogelijk contact met u op.
Ons direct spreken?
U kunt ons binnen kantooruren bereiken op 026-325 90 23
